Vô sinh ở nữ giới có nguyên nhân và triệu chứng nào dễ nhận biết
Theo nhiều thống kê, hiện tượng vô sinh ở nữ giới đang ngày càng có tỷ lệ gia tăng. Vô sinh nữ không chỉ làm ảnh hưởng tới thiên chức làm mẹ thiêng liêng của phái nữ mà còn khiến cho cuộc sống gia đình gặp phải nhiều vấn đề. Chính vì vậy, việc hiểu rõ về các nguyên nhân, biểu hiện, cách điều trị và phòng tránh tình trạng này là điều cần thiết, quan trọng đối với mỗi người.
Xem Thêm:
I. Vô sinh ở nữ giới là gì?
Vô sinh ở nữ là như thế nào? Đây là khái niệm mô tả tình trạng của những cặp vợ chồng không có con, phái nữ không thể thụ thai cho dù quan hệ đều đặn, người chồng hoàn toàn khỏe mạnh bình thường. Bên cạnh đó, vô sinh ở nữ giới được xác định khi 2 vợ chồng không hề sử dụng bất cứ biện pháp ngừa thai nào trong khoảng thời gian từ 6 tháng - 1 năm trở lên.
Ngày nay, do nhiều nguyên nhân mà tỷ lệ nữ giới mắc vô sinh đang gần như ngang bằng với vô sinh nam. Bất cứ người nào cũng có khả năng mắc phải bệnh lý này nếu không tự chủ động phòng tránh. Tuy nhiên, so với những người bình thường thì một số trường hợp sau đây sẽ tiềm ẩn nguy cơ cao hơn:
- Người thường xuyên mắc các bệnh phụ khoa.
- Người có tiền sử mắc rối loạn hormone sinh dục, rối loạn nội tiết tố hoặc đã từng nạo phá thai.
- Những người lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, dùng với tần suất quá nhiều.
Theo các nghiên cứu, bệnh lý này bao gồm 2 dạng như sau:
- Vô sinh ở nữ giới dạng nguyên phát: Người nữ chưa từng có thai dù 2 vợ chồng quan hệ bình thường, không sử dụng biện pháp ngừa thai trong thời gian quá 1 năm.
- Vô sinh ở nữ dạng thứ phát: Người phụ nữ trước đó đã từng có con, có thai ít nhất 1 lần. Tuy nhiên những lần sau dù mong muốn mang thai, quan hệ và “thả” đều đặn mà vẫn không thể có bầu lại trong thời gian 1 năm trở lên.
Nhìn chung, tình trạng này có ảnh hưởng rất lớn tới tâm lý và cuộc sống của người phụ nữ. Do đó, mọi người không được chủ quan coi thường, nếu nghi ngờ bản thân mình mắc bệnh cần phải tìm ra hướng giải quyết cho kịp thời.
II. Những nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới
Việc xác định rõ nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp quá trình điều trị đem lại hiệu quả hơn. Vô sinh nữ thường xảy ra do gặp phải một số bệnh lý liên quan tới hệ thống cơ quan sinh sản, cụ thể:
✅ Các vấn đề ở tử cung
- Mắc một số bệnh lý: U xơ tử cung, dính buồng tử cung, tử cung bị dị tật bẩm sinh...
- Bất thường ở ổ tử cung: Polyp cổ tử cung, cổ tử cung ngắn, cổ tử cung gặp tổn thương do trước đó có thực hiện một số thủ thuật, chất nhầy khó thụ thai, xuất hiện kháng thể chống tinh trùng.
- Hiện tượng lạc nội mạc tử cung: Nội mạc của tử cung có thể lạc sang và phát triển tại vòi trứng làm cho vùng này trở nên tắc nghẽn. Tinh trùng bị ngăn cản lại, không thể đi qua ống dẫn trứng để tiến hành thụ tinh.
✅ Rối loạn quá trình rụng trứng
Các hormone sinh sản không thể điều hòa là lý do xảy ra nhiều rối loạn trong quá trình rụng trứng ở nữ giới. Người bệnh được chẩn đoán gặp vấn đề bất thường khi việc rụng trứng không được diễn ra một cách thường xuyên hay không đúng với quy luật chu kỳ hành kinh.
Trường hợp này thường gặp nhiều ở những người bệnh buồng trứng đa nang hoặc suy buồng trứng dạng nguyên phát. Nguyên do thứ hai, nếu tuyến yên sản sinh ra quá nhiều prolactin sẽ làm hormone estrogen bị ức chế quá trình sản xuất dẫn tới vô sinh. Ngoài ra, chức năng vùng dưới đồi bị rối loạn cũng tác động lên quá trình rụng trứng.
✅ Tổn thương ở ống dẫn trứng
Thông thường, cơ quan sinh sản ở nữ giới sẽ bao gồm 2 ống dẫn trứng. Đây chính là nơi trứng và tinh trùng được thụ tinh rồi được di chuyển đến tử cung và tiến hành làm tổ. Do đó, nếu nữ giới xảy ra bất cứ một viêm nhiễm, tổn thương nào dù chỉ ở 1 ống dẫn trứng sẽ có nguy cơ để lại sẹo, ngăn cản đường đi của trứng vào trong tử cung.
Không chỉ vậy, nếu tình trạng này kéo dài mà không được chữa trị nhanh chóng sẽ làm tắc vòi trứng - một trong những “thủ phạm” hàng đầu gây nên vô sinh. Một số lý do khiến vòi trứng tổn thương có thể kể đến như: Mắc các bệnh xã hội, bệnh lý viêm nhiễm, bệnh lao vùng chậu, đã từng can thiệp phẫu thuật ở khung chậu hoặc phần bụng dưới...
✅ Lối sống sinh hoạt thiếu khoa học
Sử dụng các chất kích thích (bia rượu, cà phê, thuốc lá…), cơ thể thừa cân béo phì, người thiếu cân quá mức, thường xuyên thức khuya… đều là những nguyên nhân gây vô sinh ở phụ nữ. Những thói quen không tốt sẽ khiến chức năng của buồng trứng suy giảm, quá trình rụng trứng bị ảnh hưởng, gặp khó khăn khi muốn thụ thai.
✅ Vô sinh ở nữ giới không rõ nguyên nhân
Ngoài các nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới kể trên, thực tế vẫn còn những trường hợp mặc dù đã thăm khám, xét nghiệm kỹ càng nhưng lại không thể tìm ra bất cứ lý do gì gây bệnh. Nhóm này chiếm tỷ lệ khoảng 10% trong số các trường hợp mắc vô sinh, được gọi chung là vô sinh không rõ nguyên nhân.
III. Triệu chứng vô sinh ở phụ nữ
Mặc dù phải thăm khám, thực hiện những xét nghiệm cần thiết mới khẳng định chính xác tình trạng vô sinh nhưng khả năng mắc bệnh thường cũng sẽ cao hơn nếu xuất hiện một số hiện tượng bất thường. Dưới đây là tổng hợp những dấu hiệu vô sinh ở phụ nữ giúp người bệnh có thể phần nào tự nhận biết được trong thời gian sớm nhất.
✅ Khí hư không bình thường
Ở những người khỏe mạnh bình thường, dịch của âm đạo khi tiết ra sẽ không mùi hoặc chỉ hơi tanh rất nhẹ, màu sắc trắng trong hay hơi ngả sang vàng. Ngược lại, khí hư được coi là bất thường khi có mùi hôi nặng, màu vàng hay xanh. Nếu thấy xuất hiện tình trạng này thì có khả năng cao nữ giới đang mắc những bệnh lý viêm nhiễm phụ khoa.
Khi các bệnh phụ khoa diễn ra trong thời gian dài mà không được chữa trị rất dễ dẫn đến vô sinh ở nữ giới. Do đó, chị em cần phải đi khám kịp thời, điều trị dứt điểm, tránh để ảnh hưởng tới các cơ quan sinh sản.
✅ Rối loạn kinh nguyệt
Chu kỳ và chất lượng kinh nguyệt có thể coi như một sự phản ánh rõ ràng nhất về sức khỏe sinh sản ở nữ giới. Thông thường, một số vấn đề thường ngày như: Ốm sốt, đang phải lo lắng chuyện gì đó, thức khuya một vài hôm… cũng làm kinh nguyệt bị rối loạn, tuy nhiên nó hầu như chỉ xảy ra trong 1 kỳ kinh.
Ngược lại, khi sự rối loạn kéo dài quá lâu thì phái nữ nên thận trọng bởi cơ thể đang gặp phải một vấn đề bất thường, trong đó có vô sinh hiếm muộn. Các dấu hiệu của hiện tượng rối loạn kinh nguyệt bao gồm: Chu kỳ không đều, kinh nguyệt kéo dài, máu kinh ra quá nhiều hoặc quá ít, đau bụng kinh, không có kinh nguyệt.
✅ Tuyến vú tiết dịch một cách bất thường
Hàm lượng hormone prolactin trong máu gia tăng chính là tác nhân khiến vùng ngực nữ giới bỗng nhiên bị tiết dịch. Nồng độ prolactin cao có thể dẫn tới vô sinh hiếm muộn bởi nó làm suy giảm số lượng và tần suất rụng trứng. Dấu hiệu này chứng tỏ tuyến giáp của nữ giới đang gặp vấn đề, hoặc cũng có trường hợp tuyến yên xuất hiện u lành tính.
Vì vậy, nếu không có con hoặc không ở thời kỳ cho con bú, phái nữ cần thận trọng với tình trạng ngực tiết dịch bởi đây là một trong những cách nhận biết vô sinh ở phụ nữ..
✅ Bầu ngực phát triển kém
Nếu đã quá 18 tuổi mà nữ giới nhận thấy ngực phát triển kém hoặc không có dấu hiệu phát triển thì cần tránh việc chủ quan mà phải đi khám ngay lập tức. Theo các chuyên gia, trường hợp này có nguyên nhân từ hiện tượng hormone estrogen trong cơ thể bị thiếu hụt. Estrogen vốn có vai trò vô cùng quan trọng, ảnh hưởng rất nhiều đến chức năng hoạt động của buồng trứng và sức khỏe sinh sản ở phái nữ.
IV. Cách điều trị bệnh vô sinh ở nữ giới
Nữ giới khi đã xác định mắc phải tình trạng này đều vô cùng lo lắng và thắc mắc liệu bệnh vô sinh ở nữ có chữa được không. Điều này bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm: Nguyên nhân vô sinh, thời gian đã mắc bệnh, số tuổi của 2 vợ chồng, thói quen trong đời sống hàng ngày…
Tuy nhiên, nhờ sự phát triển vượt bậc của nền y học ngày nay, vấn đề vô sinh ở nữ giới có chữa được không thực tế sẽ có thể, với điều kiện phải điều trị từ sớm theo đúng cách. Khi thăm khám, thông thường người bệnh sẽ được bác sĩ hỏi về tiền sử mắc bệnh, sau đó tiến hành khám lâm sàng bộ phận sinh dục và vùng bụng, cuối cùng là thực hiện một số xét nghiệm cần thiết.
Sau các bước trên, khi bác sĩ đã xác định, chẩn đoán được nguyên nhân chính xác gây vô sinh thì tùy vào từng trường hợp sẽ áp dụng những phương pháp điều trị khác nhau.
✅ Điều trị bằng thuốc
Những trường hợp người bệnh mắc một số vấn đề liên quan đến buồng trứng, quá trình rụng trứng, rối loạn hormone… sẽ được chỉ định dùng thuốc để điều trị. Các loại thuốc với công dụng giúp thụ thai giúp trứng được phát triển một cách bình thường, kích thích sự rụng trứng để nâng cao tỷ lệ mang thai thành công.
Nếu điều trị theo phương pháp này, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối theo những hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng hay thời gian sử dụng. Không chỉ vậy, chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến tác dụng của thuốc, do đó chị em phụ nữ cũng cần phải lưu tâm.
✅ Phẫu thuật ngoại khoa
Nếu điều trị bằng thuốc không đem lại hiệu quả, hoặc một vài bệnh lý ở nữ giới bắt buộc phải can thiệp bằng ngoại khoa như: Tử cung có vách ngăn, tắc hay hẹp ống dẫn trứng, u xơ tử cung… thì sẽ tính tới việc phẫu thuật để xử lý.
Tuy nhiên, phương pháp phẫu thuật cần phải được thực hiện tại những bệnh viện, cơ sở y tế uy tín, đội ngũ bác sĩ tay nghề cao và máy móc thiết bị đạt chuẩn để tránh xảy ra rủi ro.
✅ Chữa vô sinh ở nữ giới bằng phương pháp hỗ trợ sinh sản
Nhiều phụ nữ vô sinh, không thể mang thai tự nhiên giờ đây có thể tìm đến những phương pháp hỗ trợ sinh sản để đạt được mong muốn có con, giữ gìn hạnh phúc gia đình. Với nền y học hiện đại ngày nay, các phương pháp này đang ngày càng trở nên phổ biến và có tỷ lệ thành công cao.
Một số phương pháp hỗ trợ có thể kể đến bao gồm: Bơm tinh trùng vào trứng, bơm tinh trùng vào trong tử cung, thụ tinh trong ống nghiệm.
V. Phòng tránh vô sinh ở nữ giới
Để hạn chế tối đa nguy cơ mắc phải tình trạng vô sinh, mỗi người cần tự chủ động ngăn ngừa, phòng tránh qua một số lưu ý mà chúng tôi chia sẻ ngay dưới đây. Những điều này sẽ giúp cho kế hoạch có thai của hai vợ chồng được diễn ra một cách thuận lợi:
- Thường xuyên vệ sinh đúng cách, cẩn thận vùng kín để hạn chế các vi khuẩn có hại xâm nhập, tấn công gây bệnh phụ khoa.
- Nên bỏ những thói quen tình dục không tốt nếu có. Khi chưa muốn dính bầu hãy cẩn thận trong việc sử dụng các loại thuốc tránh thai. Tốt nhất nên dùng bao cao su để ngừa thai an toàn, không phải nạo phá thai nhiều lần.
- Cân nặng cơ thể cần được duy trì ở mức phù hợp, bởi thừa cân béo phì hay thiếu cân quá mức đều là nguyên nhân tác động tới quá trình rụng trứng gây rối loạn.
- Để vừa duy trì cân nặng vừa nâng cao sức khỏe thì vận động thể thao chính là một phương pháp hiệu quả. Tuy nhiên, cần lưu ý nếu nữ giới tập luyện để giảm cân thì chỉ nên vừa phải, tránh quá sức vì điều này cũng làm rối loạn rụng trứng.
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế đồ dầu mỡ, cay nóng hay đồ ăn nhanh, uống nước đầy đủ mỗi ngày… Không sử dụng các chất kích thích như bia rượu, thuốc lá…
- Tránh để đầu óc phải căng thẳng quá mức, cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi. Giữ cho tình thần luôn được thoải mái, đặc biệt là khi có ý định mang thai.
- Khám phụ khoa theo định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm bệnh và có phương pháp điều trị đúng đắn để tránh dẫn đến tình trạng vô sinh. Trong trường hợp nghi ngờ mắc bệnh cũng phải nhanh chóng thăm khám, chữa trị.
Có thể nói, vô sinh ở nữ giới khiến cho các chị em vô cùng lo lắng, mất nhiều thời gian và tốn kém chi phí chữa bệnh. Do vậy, chúng tôi hy vọng qua bài viết trên đây, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về tình trạng này để có kế hoạch giải quyết vấn đề, điều trị vô sinh nữ đúng cách và đạt được mong muốn có con.
